Πάλι η λατρεμένη μου Ελευθεροτυπία μού δίνει αφορμή για γκρίνια γλωσσική. Διαβάζω στο σημερινό (23 Ιουνίου 2011) φύλλο ανταπόκριση του Αλέξανδρου Κυριακόπουλου για τους αγανακτισμένους Σπαρτιάτες που περπάτησαν 225 χιλόμετρα, για να ρθούνε από τον τόπο τους στο Σύνταγμα και να διαδηλώσουν τη συμπαράστασή τους στους Αθηναίους. (Ξέρουμε άλλωστε ότι ο πελοποννησιακός πόλεμος έληξε χάρη στον Αβραμόπουλο.)
Πρέπει να πω ότι το ρεπορτάζ του κ. Κυριακόπουλου δεν είναι κακό. Αντίθετα, μάλλον υπερέχει, γλωσσικά και δημοσιογραφικά, από άλλα παρόμοια που βλέπουν καθημερνώς τα μάτια μας. Κάποιες γραφικές λεπτομέρειες –όπως, ας πούμε, ότι διάφορες «Σπίθες» τηλεφωνούσαν στους Σπαρτιάτες και τους ζητούσαν να έρθουν στην Αθήνα ντυμένοι σαν αρχαίοι πολεμιστές– δεν είναι, βέβαια, ευθύνη του δημοσιογράφου. Εγώ θα περιοριστώ, ως συνήθως, σε γλωσσικά θέματα.
Ας αρχίσω με ένα μικρούτσικο (και μάλλον συνηθισμένο) συντακτικό ανακόλουθο που μου χτύπησε το μάτι: «τα μόνα περιστατικά που αντιμετώπισαν ήταν φουσκάλες, πρησμένα πόδια, μυϊκούς πόνους και κράμπες». Θα προτιμούσε κανείς τους μυϊκούς πόνους στην ονομαστική (αν και βέβαια οι μυϊκοί πόνοι, σε οποιαδήποτε πτώση, είναι εξίσου ενοχλητικοί): στην ονομαστική είναι «τα μόνα περιστατικά», στην ονομαστική θα πρέπει να είναι και το κατηγορούμενό τους («μυϊκοί πόνοι»). Από την άλλη, κατανοεί κανείς ότι η ανακόλουθη αιτιατική είναι προϊόν αντίστροφης έλξης — συμμορφώνεται δηλαδή με την αιτιατική πτώση του αντικειμένου τού «αντιμετώπισαν».
Αυτά όμως είναι πταίσματα. Η απαράδεκτη καθαρευουσιανιά που με βάρεσε κατακούτελα βρίσκεται λίγο πιο κάτω:
Ο Μένης, 44 ετών, πήρε το λεωφορείο του ΚΤΕΛ από Αθήνα για πάει στη Σπάρτη και να περπατήσει από εκεί μαζί τους. Τα 225 χλμ. του βάρυναν τα πέλματα και απώλεσε ένα νύχι.
Τι θα γίνει, ρε παιδιά; Για πόσον καιρό ακόμα θα εισερχόμεθα των μεγάρων, θα εξερχόμεθα των κτηρίων και θα απολλύουμε τα νύχια μας, αλλά και κάθε αίσθημα γλωσσικού μέτρου;
Έγραψε «βάρυναν» και ουχί «εβάρυναν»: φοβούμαι ότι μαλλιαρίζει επικινδύνως.
Πρωτοπανεντιμοϋπέρτατε, καλωσορίσατε στο φτωχικό μας! Να σας κεράσουμε χορδοκοιλίτσια με οξύβαφον και καμίαν σταμεναρέαν τυρίτσιν; 🙂
Δίκιο έχετε πάντως, το βάρυναν δείχνει πού έχει φτάσει η έκπτωσις της ελληνίδος γλώσσης.
Να με κεράσετε, αν και τα χορδοκοιλίτσια δεν είναι του γούστου μου – κανένα κοντοσούβλι δεν σας ευρίσκεται; Και το τυρίτσιν παρακαλώ να είναι 5%, διότι προσέχω την σιλουέταν μου.
Απώλεσα τη μιλιά μου από τα γέλια 😀
Και από την έκπληξη, διότι ομολογώ αυτό με τον Αβραμόπουλο μου ‘χε ξεφύγει…
Ιμμόρ, στην Κρήτη δεν έχετε καμιά συνθήκη ειρήνης να υπογράψετε; (Με την υπόλοιπη Ελλάδα, ας πούμε… :-))
Ναι, μωρέ, την υπογραφή συνθήκης την θυμάμαι. Μου είχε γράψει ένας φίλος σχετικά τόοοοοοτε με θέμα: «τι χόρτο καπνίζουν ρε εκεί κάτω»;
Πάντως όπως και τότε εγώ η κακομοίρα ιστορικός θα αναρωτηθώ τι διάολο ήταν εκείνη η συνθήκη Σπαρτιατών-Αθηναίων που «κανόνισε» κατά τη διάρκεια της πολιορκείας της Αθήνας ο Θηραμένης. Εννοώ τη συνθήκη που φόρεσε στους Αθηναίους καπέλο τους Τριάκοντα…
Ε, καλά τώρα, τι να σου κάνει εκεί πέρα ένας τόσος δα Θηραμένης μπροστά σε κοτζάμου Αβραμόπουλο…
Φαίνεται οτι σκόπιμα έγινε ετσι το σχόλιο για τον Μένη και ήταν ειρωνικό. Αυτό υποψιάζομαι από την επιλογή των λέξεων αλλά και από τη λεπτομέρεια για το νύχι που τονίζεται στο κείμενο.
AnD, τι φταίει όμως ο Μένης; Δεν φτάνει που απώλεσε το νύχι του, τον ειρωνεύονται κιόλας οι εφημερίδες.
«Ο κ. Βενιζέλος φέρεται ειπών πως το Μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα θα κατατεθεί ως πλαίσιο…»
από εδώ (και που να σφίξουν και οι ζέστες…)
Χασοδίκη, τι ήταν πάλι και τούτο; Καινούργια μόδα η κατηγορηματική μετοχή; Βάι βάι βάι. Καλά λες, και πού να σφίξουν οι ζέστες.
Αφού το νύχι δεν «έφυγε» ή δεν «κοιμήθηκε», πάλι καλά (!) 🙂
Αυτό το «φέρεται ειπών» μήπως είναι το αντίστοιχο του «appears to have said» (?)… (BBC Influences (!))
AA, νύχια εντός εισαγωγικών πρώτη φορά βλέπω! 🙂
Το φέρεται ειπών είναι απλώς καθαρευουσιανιά, νομίζω, έστω κι αν έχει αντιστοιχίες στα αγγλικά (is reported as having said).
Σε στρωτά ελληνικά, αν χρειαζόμαστε ντε και σώνει το «φέρεται», θα λέγαμε «φέρεται να είπε/να δήλωσε» ή κάτι τέτοιο. Το «φέρεται ειπών» είναι σκέτη εκζήτηση του ρεπόρτερ που θέλει να κοινωνήσει τα νάματα της τρισχιλιετούς, που λέει κι ο Σαραντάκος.
Ναι γιά.
Τώρα να πω την κακία μου και ν’ αρχίσω τα τσιτάτα από τον Ηρακλείδη ή θα γίνω πάρα πολύ κακιά;
Αυτό ήταν! Με πείσατε! Πάω ν’ αγοράσω αμέσως το κιτ του National Geographic να κάνω το DNA τεστ τους και να δω από πού κρατάει η σκούφια μου. Ε ρε και να μην λέει ότι είμαι αυτόχθων! Και αντί απόγονος του Περικλέους, ή έστω των εξωγήινων του Άλφα του Κενταύρου, να είμαι, λέει, Ελληναρού, αγνό και καθαρό προϊόν από όλη τη Μεσόγειο ΚΑΙ άλλα «χειρότερα» μέρη…
Λίζα, καλώς μας ήρθες! Ποιον Ηρακλείδη εννοείς; Γιά ρίξε το τσιτάτο, κι ας είναι και κακιούλα!
Hoşbulduk! Εννοώ το βιβλίο του Αλέξη Ηρακλείδη The Greek-Turkish Conflict in the Aegean: Imagined Enemies που κάνει ΦΟΒΕΡΗ ιστορική αναδρομή στα ελληνοτουρκικά απ’ το Βυζάντιο και πέρα και για τη νεοελληνική «ταυτότητα». Είμαι ιστορικός και έχω βίτσιο να μελετάω προπαγάνδα, image construction και πολιτική ψυχολογία. Επίσης μου ανεβαίνει το αίμα στο κεφάλι όταν βλέπω να σπαταλάνε λεφτά για να αποδείξουμε το μεγαλείο των αρχαίων ημών κλπ., καθώς και το ότι εμείς είμαστε κατευθείαν απόγονοί τους και άρα κληρονομούμε αέρα κοπανιστό που έλεγε και ο αείμνηστος Τσιφόρος για το αρχαίο πνεύμα που είναι σαν τον αιθέρα και την κληρονομιά του άδειου μπουκαλιού. Το ξέρατε παρεμπιπτόντως ότι ετοιμάζονται να αναστηλώσουν το ανάκτορο του Φιλίππου του Βου στη Βεργίνα?! Βέβαια! Αφού τα λεφτά μας τρέχουν απ’ τα μπατζάκια! Διότι, λέει, εκεί έγινε ο γάμος του Φίλιππα με την Κλεοπάτρα και πιαστήκανε στο ξύλο με το γιόκα του και στο τέλος έπεσε ξερός διότι ήταν τύφλα στο μεθύσι (όχι ότι ο υιός πήγαινε πίσω δηλαδή)! Όπως έλεγα σε μια Αμερικάνα φίλη μου προχτές (που έκλαιγε από τα γέλια), αν είχανε σωθεί και τα ιερά ξερατά του Φίλιππα (που σίγουρα θα ‘βγαλε τ’ άντερά του με τόσο που ήπιε), θα τα διατηρούσαμε κι αυτά σε μουσείο.
Πάντως το είπα και το έκανα: χτες το βράδυ παράγγειλα το DNA testing kit και σε μερικούς μήνες θα έχω και τα αποτελέσματα και θα σας πω από πού κρατάει η σκούφια μου. Είμαι απόγονος της Κλεοπάτρας και των αρχαίων ημών που φύτρωσαν σαν ραδίκια από το «λεπτόγεων» ή κουβαλάω τίποτα ανίερα αίματα και οι πρόγονοί μου έχουν κουβαληθεί από του διαόλου τη θεία;
Αυτό με τα νάματα, του Σαραντάκου, μου έχει ξεφύγει 😀
Μήπως αυτή η retro γραφή οφείλεται στο φαινόμενο της γήρανσης της Ευρώπης;… Γιατί τότε ξέρεις οτι το κοινό είναι ακόμα άνθρωποι που τους ταιριάζει πιο πολύ το «φέρεται ειπών» απο το «φέρεται να είπε» (ή κάτι άλλο ακόμα πιο στρωτό) 🙂
(Και τώρα που είπα αυτό….Για φανταστείτε την αντίστοιχη Εστία του 2083 (!)…..πώ πώωωω (Δηλαδή το τώρα σαν τη καθαρεύουσα του τότε!) )
Μια που μιλάμε και αγγλισμούς και τα συναφή: είδα στα σημερινά ΝΕΑ ότι το scareware λέγεται στα ελληνικά –σε «ελεύθερη απόδοση», να πούμε– λογισμικό του φόβου. Δηλαδή φαντάσου να μην ήτανε ελεύθερη η απόδοση τί είχε να γίνει.
Στο ίδιο άρθρο των έγκυρων Νέων διαβάζω ότι «οι αμερικανικές αρχές απήγγειλαν ανάλογες κατηγορίες εναντίον δύο Λετονών (ενός αγοριού 22 ετών και ενός κοριτσιού 23 ετών).» Στον καιρό τον δικό μου, άμα γινόσουνα 22-23 χρόνων, ήσουνα πλέον επισήμως κοτζάμ γαϊδούρι — όχι «αγόρι» και «κορίτσι» και τέτοια.
Πρέπει πάντως να παραδεχτείτε ότι σαν όρος το «λογισμικό του φόβου» είναι αριστούργημα!
με τρελαίνει.
Όπως λέμε Ακρωτήριο του Φόβου; 🙂
Δεν ξέρω με ποιο ενθουσιάστηκα περισσότερο. Και το απολεσθέν νύχι, και το λογισμικό του φόβου, είναι πραγματικά αριστουργήματα. Ευχαριστούμε φίλε Τιπούκειτε. 🙂
Mindkaiser, πολύ χάρηκα που σε ξαναείδα από τα μέρη μας!
Με το παρντόν, αλλά να γίνω λίγο αντιδραστικός; Τι πειράζει και μια «καθαρευουσιανιά» εμβόλιμη που και που; Αφού τόσες άλλες λέξεις από εντελώς ξένες γλώσσες πετάμε όλοι μας μέσα στα κείμενα και στον προφορικό λόγο μας. Και εντάξει, φιλόλογος δεν είμαι, αλλά είμαι της άποψης ότι η γλώσσα δεν αλλάζεται με εγχείρηση. Δηλαδή όσο χρησιμοποιείται κάτι, εφόσον χρησιμοποιείται σωστά, άστο να υπάρχει, κάποιο λόγο θα ΄χει . Αν είναι πράγματι περιττό η γλώσσα κάποια στιγμή θα το πετάξει έξω από μόνη της. Πάντως συγχαρητήρια: είστε ένα από τα ελάχιστα blog της σφαίρας που διαθέτει χιούμορ. Αλήθεια, το χιούμορ πως είναι στα ελληνικά; 🙂
ΑλιενΕλλην, σ’ ευχαριστώ για τα καλά λόγια. Έχεις δίκιο ότι η γλώσσα δεν νομοθετείται και ότι, καταρχήν, οι λόγιες χρήσεις ή οι λόγιοι τύποι δεν είναι εκ προοιμίου (ορίστε ένας!) εξοβελιστέοι (ορίστε κι άλλος!) Αυτό που με ενοχλεί στα γραφτά των ελλήνων δημοσιογράφων είναι κείνο που λέω στο τέλος του ποστ: ότι δεν έχουν αίσθημα γλωσσικού μέτρου, ότι νιώθουν άνετα να ανακατέψουν, φύρδην μύγδην, το νύχι με το απώλεσε, το λόγιο με το καθομιλούμενο, το καθαρευουσιάνικο με το δημώδες — χωρίς βέβαια να συντρέχει άλλος λόγος εκτός από τον γλωσσικό σουσουδισμό.
Πολύ ωραία αναλύει το γλωσσικό σουσουδισμό ο Λουκιανός στο υπέροχο έργο του Πῶς δεῖ ἱστορίαν συγγράφειν, κυρίως στο κεφάλαιο 22 όπου αναφέρει τις αττικούρες (κατά το ελληνικούρες) της σύγχρονής του ανώνυμης ψωνάρας που διέπραξε το αμάρτημα της συγγραφής ιστορίας και του οποίου ο στρατηγός εμερμήριζεν:
http://www.mikrosapoplous.gr/lucian/PosDeiIstorian3.htm
Φαντάσου, τώρα έφτασε η σειρά σου (για να σε διαβάσω…)
Αναρωτιέμαι, πρόκειται για απλή συνωνυμία με ΚΥΡ*/Κασάνδρα, ή η καλή εφημερίδα των συντακτών, των συζύγων, των υιών, των αδερφών, και λοιπών συγγενών συνεχίζει την παράδοση;
* ναι, ξέρω για τις μετΑγραφές
Ο ένας απ’ τους 2 γιους λέγεται-συμπτωματικά-Αλέξανδρος.
http://www.tf.auth.gr/teloglion/default.aspx?lang=el-GR&loc=1&&page=565&artistbioid=14
τυχαίο;
Να σου πω, Στάζυ, το σκέφτηκα κι εγώ, αλλά δεν το έψαξα παραπάνω. Επειδή όμως το Κυριακοπουλέικο έχει φύγει απ’ την Ελευθεροτυπία εδώ και καιρό, φαντάζομαι ότι μάλλον θα πρόκειται για συνωνυμία. Αλλά ποτέ δεν ξέρεις. Ήδη το Μέγα Ψαχτήρι Μαρία έβγαλε ενδεχόμενο λαβράκι!