ΑΠΟ ΤΗ ΜΕΓΑΛΗ ΟΘΟΝΗ ΣΤΟ ΛΕΞΙΚΟ

Οι τρόποι με τους οποίους εμπλουτίζεται το λεξιλόγιο μιας γλώσσας είναι πολυαριθμότατοι. Οι τεχνικοί όροι (που τώρα πια εισάγονται, ως μεταφραστικά δάνεια ή αμετάφραστοι, από ξένες γλώσσες, ως επί το πλείστον τα αγγλικά) ή γενικότερα η ορολογία των τεχνών και των επιστημών ανήκουν μάλλον στις στις συνηθέστερες και πιο προβλέψιμες κατηγορίες νέων λέξεων. Ωστόσο, η πολιτογράφηση νέων λέξεων γίνεται και από πηγές περισσότερο απρόβλεπτες. Μία από αυτές υφίσταται μόνο την τελευταία εκατονταετία: εννοώ τον κινηματογράφο. Αρκετές λέξεις ή εκφράσεις της καθημερινής ομιλίας έχουν την καταγωγή τους σε συγκεκριμένες κινηματογραφικές ταινίες ή στον τρόπο με τον οποίο ντύνονταν ή ξυρίζονταν οι αστέρες του σινεμά.

Advertisement

Read Full Post »

DICTIONNAIRE DES IDEES REÇUES

Στα κατάλοιπα του Γουσταύου Φλωμπέρ βρέθηκαν, όπως είναι γνωστό, σημειώσεις για ένα «Λεξικό των παραδεκτών (ή κληρονομημένων) εννοιών», ένα Dictionnaire des idées reçues. Το ιδιόμορφο αυτό λεξικό καταλογογραφεί κοινοτοπίες, προκαταλήψεις, κλισέ, στερεότυπα, παγιωμένες απόψεις που αγκυλώνουν τη σκέψη.* Κάποιοι πιστεύουν ότι το Λεξικό αυτό ο Φλωμπέρ σκόπευε να το εντάξει στο Μπουβάρ και Πεκυσέ (Bouvard et Pécuchet), το τελευταίο μυθιστόρημά του, που έμεινε όμως μισοτέλειωτο.

Από κλισέ και αγκυλωμένη σκέψη άλλο τίποτα η σύγχρονος Ελλάς. Αρκεί να διαβάσει κανείς τις εφημερίδες της ή να ακούσει τα ραδιοφωνικά και τηλεοπτικά δελτία ειδήσεων. Ο Τιπούκειτός σας έκανε τον κόπο να καταγράψει μερικές από αυτές τις κοινοτοπίες που γεμίζουν τον λαμπρό ελληνικό αιθέρα. Πιστός όμως στην περικλεά (άντε, να χαρούν και οι αρχαϊσταί κομμάτι) τιπουκείτεια παράδοση των συνεργατικών ποστ, σας καλεί να συμπληρώσετε τον κατάλογο με ό,τι έχετε ευχαρίστηση. Άλλωστε, και το Λεξικό του Φλωμπέρ ίσως προοριζόταν να αποτελέσει το τελευταίο και κορυφαίο συνεταιρικό έργο του Μπουβάρ και του Πεκυσέ — αν και ελπίζω ότι εμείς είμαστε κομμάτι λιγότερο ηλίθιοι από το θρυλικό ζεύγος.

* Αντλώ από όσα γράφει ο Νίκος Δήμου στο οπισθόφυλλο του Ειρωνικού (Νεοελληνικού) Λεξικού του, το οποίο εγγράφεται στην παράδοση του Λεξικού του Φλωμπέρ.

Read Full Post »

ΕΝ ΑΡΧΗ ΗΝ…

Επειδή τα κεσάτια του μαγαζιού μάλλον θα βαστήξουνε πολύ ακόμα, σκέφτηκα να ξεγλιστρήσω διά του αρραβώνος — με άλλα λόγια, να σκαρώσω άλλο ένα ιντεράκτιβ ποστ, προσκαλώντας τους εκλεκτούς αναγνώστες να μπούνε στο μαγαζί και να το κάνουνε καλοκαιρινό.

Read Full Post »