Δεν πρόλαβε να στεγνώσει το ψηφιακό μελάνι στο προηγούμενο, αποχαιρετιστήριο και δακρύβρεχτο ποστάκιον, και να’σου πάλι ο διάολος ο φιλολογικός που έρχεται και με τσιγκλάει.
Σκεφτόμουνα το λοιπόν τη νεοελληνική φράση «φορολογικός παράδεισος», που δηλώνει κράτη ή ανεξάρτητες περιοχές με εξαιρετικά ευνοϊκές φορολογικές ρυθμίσεις — νομιμοφανείς πάντα, άρα και ηθικές (κατά Βουλγαράκην). Η φράση αυτή προήλθε από παρανόηση της αντίστοιχης αγγλικής, που είναι tax haven. Αλλά tax haven δεν σημαίνει «φορολογικός παράδεισος», παρά «φορολογικό απάγκιο», «φορολογικό καταφύγιο». Οι λέξεις haven (καταφύγιο, λιμάνι) και heaven (παράδεισος) μοιάζουν πολύ στα Αγγλικά, πράγμα που εξηγεί και την παρανόηση. Ο όρος όμως «φορολογικός παράδεισος» έχει πια καθιερωθεί, είναι και πολύ εκφραστικός, οπότε δεν υπάρχει λόγος να τον αλλάξουμε.
Αναρωτιόμουνα αν υπάρχουν κι άλλοι τέτοιοι τεχνικοί όροι ή εκφράσεις στα ελληνικά που προέκυψαν από παρανόηση αντίστοιχων ξένων όρων ή εκφράσεων. Η κούτρα μου δεν κατεβάζει ψείρες εν προκειμένω, αλλά θα δεχτεί ευχαρίστως τις δικές σας!
Το ‘ξερα! Το ‘ξερα!
Υπάρχει σχετικά και αυτό:
http://www.lexilogia.gr/forum/showthread.php?t=3207&highlight=heaven
Νιπτηροδύτη, το response time σου είναι καταπληκτικό. Δεν πρόλαβα να ανεβάσω το ποστ, και τσουπ να’σου το σχόλιό σου!
Ευχαριστώ πολύ για το λίνκι της Λεξιλογίας. Εκεί θα έπρεπε να είχα ψάξει κι εγώ, αν είχα λίγο νου, αφού με τόσους ξεσκολισμένους μεταφραστές που συχνάζουν εκεί όλο και κάποιος θα είχε σκεφτεί τον «φορολογικό παράδεισο».
Κάποιοι από τους θαμώνες της Λεξιλογίας αναφέρουν το γαλλικό paradis fiscal ως (άμεση) πηγή του δικού μας «φορολογικού παράδεισου». Αυτό μου φαίνεται απίθανο: αν ήταν έτσι, τότε θα μιλάγαμε για «οικονομικό παράδεισο». Το «φορολογικός» παραπέμπει απευθείας στο tax (haven). Νομίζω ότι, απλούστατα, τόσο οι Γάλλοι όσοι κι εμείς παρανοήσαμε με τον ίδιο (προβλέψιμο) τρόπο το haven. Ελλάς-Γαλλία συμμαχία για άλλη μια φορά.
Θα ‘θελα να απαντήσω ότι το response time οφείλεται στο RSS feed ή κάτι τέτοιο, αλλά φευ! παραμένω σχεδόν εξίσου σκράπας σ’ αυτά όπως και όταν ξεκίνησα. Έτυχε να χαζεύω τον Πίνακα Ελέγχου της WordPress με τα πιο πρόσφατα ποστ. Και στη Λεξιλογία δεν έψαξα επί τούτου, θυμόμουν το νήμα από παλιά.
Νομίζω (συμφωνώντας) όλοι κάνουμε απλά λαθάκια τύπου haven=heaven, στα οποία η μετάφραση μοιάζει στο μυαλό τόσο προφανής (ιδίως όταν πηγαίνει τόσο καλά και με το νόημα, όπως εδώ) που δεν πηγαίνει ο νους καθόλου στην πιθανότητα λάθους. Ε, μια δυο, το λάθος γίνεται κανόνας. Ενδέχεται όμως με τον ίδιο τρόπο το fiscal να έγινε «φορολογικός». Η αλήθεια είναι, πάντως, ότι ο «φορολογικός παράδεισος» είναι πιο εκφραστικός τόσο από το paradis fiscal όσο και από το tax haven. (ελπίζω να μη διαβάζει κανένας Ανδρεάκος!)
Είπα να σας αφήσω ένα σχετικό σχόλιο, αλλά μου βγήκε κάπως μεγάλο 🙂
(Γιατί τέτοια προτίμηση στα Γαλλικά όμως; )
Αγαπητέ μου Αλφάλφα, λέω ακριβώς το αντίθετο: ότι δηλαδή ο «φορολογικός παράδεισος» είναι παρανόηση αγγλικής και όχι γαλλικής έκφρασης! Κατά τ’ άλλα, ουδεμία προτίμησις προς την γαλλικήν, με αρέσουν όμως τα μάλα το πιάνο και το μπαλέτο. 🙂
Νομίζω πως δεν με καταλάβατε…Η ερώτηση ήταν πιο γενική και όχι προσωπική, σχετικά με το γιατί υπάρχουν τόσες πολλές εκφράσεις απο τα Γαλλικά πρός τα Ελληνικά (σύμφωνα και με το προηγούμενο άρθρο σας)….Όσο για τη συγκεκριμένη περίπτωση θα διορθώσω τη προέλευση
Αλφάλφα, με το μπαρδόν για την παρανόηση. Η επίδραση της Γαλλικής στην Ελληνική υπήρξε πράγματι αξιοσημείωτη, κυρίως λόγω του πολιτιστικού κύρους της Γαλλίας κατά τον δέκατο ένατο και το πρώτο μισό του εικοστού αιώνα. Από τον Κοραή ίσαμε τον Καστοριάδη, οι Έλληνες αλληθωρίζαμε προς Παρισίους μεριά. Μπήκε στη μέση και η μόδα, με τα μανικιούρ και τα μιζανπλί και τα ντεπιές, και ολοκληρώθηκε η καταστροφή.
Ευχαριστώ πολύ για τη διευκρίνιση…Και το ‘Λεωφορείο’ (που έκανα link) απ’ οτι φαίνεται είναι του Κοραή (αν και αναφέρεται οτι το μετέφρασε απο τα Λατινικά.)
..όμως, ούτε ο Κοράης, ούτε ο Καστοριάδης εξηγούν τη συγγένεια της αργκό των δύο γλωσσών
chiote και bouffe, π.χ.
εκτός κι αν είναι τόσο ισχυρές οι ρίζες των πολιτισμικών επιρροών ώστε μέσα στη γλώσσα να ξεπετάγονται φιντανάκια που με μια πρώτη ματιά μοιάζουν ασύνδετα.
Τιπούκειτε, είχα βδομάδες να περάσω, οπότε δεν είχα δει ούτε το αγγελτήριο του κλεισίματος ούτε την έμπρακτη αναίρεσή του.
Οπότε, χαιρετώ και χαίρομαι (αν) που θα συνεχίσεις.
Νίκο, ορκίζομαι στο τιμόνι που (δεν) κρατάω πως το είχα πάρει, ειλικρινά, απόφαση να το κλείσω το ρημάδι. Είχα να γράψω πράμα απ’ τον Ιούνιο, βλέπεις. Με το που το πήρα απόφαση όμως μου’ρθανε ποτάμι οι ιδέες κι οι εμπνεύσεις, οπότε το λουκέτο πήρε αναβολή. Καττύshη μας ούλλους.
Είπα να ρίξω μια ματιά σήμερα και τι βλέπω! Και είπες και ξείπες και πολύ καλά έκανες. Διαφωνώ διαγωνίως με το λουκέτο και καθέτως μ΄αυτό : Κάποιοι από τους θαμώνες της Λεξιλογίας αναφέρουν το γαλλικό paradis fiscal ως (άμεση) πηγή του δικού μας «φορολογικού παράδεισου». Αυτό μου φαίνεται απίθανο: αν ήταν έτσι, τότε θα μιλάγαμε για «οικονομικό παράδεισο».
Διότι φίλε Τιπούκειτε το fiscal αναφέρεται στη φορολογία (βλ. και reforme fiscale) και όποιος φοροδιαφεύγει il echappe au fisc.
Μελεν, σε άλλο ποστ έχουν επισημανθεί τέτοιες συμπτώσεις.
Μαρία, δεκτή η διόρθωση! Ευχαριστώ πολύ.
Έχω ένα, να το πω;;
Corn flour = Άνθος αραβοσίτου γιατί κάποιος νόμισε ότι flour = flower;
Superdora: Όχι, το άνθος αραβοσίτου κατάγεται απευθείας από το fleur de maïs. Δες λ.χ. http://www.ciao.fr/Maizena_fleur_de_mais__Avis_172051
Έχεις δίκιο…
Fleur de farine: Partie la plus fine et la plus belle de la farine.
(http://fr.wiktionary.org/wiki/fleur_de_farine)
Στο στρατό (τόοοτε που υπηρέτησα, δεν ξέρω για τώρα), στο μηχανικό, μαθαίναμε για την «γέφυρα Μπέλεϋ» και πώς να την συναρμολογούμε.
Πρόκειται για μία πολύ έξυπνη -και πολύ γνωστή σε όλους μας, την έχουμε δει και περάσει πολλές φορές στους δρόμους- προκατασκευασμένη στρατιωτική γέφυρα που διατίθεται σε κομμάτια και εξαρτήματα που συναρμολογούνται πολύ γρήγορα και σε πάρα πολλούς συνδιασμούς ώστε να καλύπτεται μεγάλη ποικιλία απαιτήσεων σε φορτίο, μήκος κλπ κλπ.
Η ονομασία «Μπέλεϋ» λοιπόν είναι καραβανίστικη μεταφορά στα ελληνικά της αγγλικής της ονομασίας «Bailey»-από το όνομα του εφευρέτη της μηχανικού του στρατού- όπου το «ai» μεταφέρθηκε (ως δίφθογγος!!) ως «ε» και το «ey», (αρκετά αμήχανα διότι αν και αυτό μεταφερόταν ως δίφθογγος θα μας προέκυπτε όνομα ρωσσίζον ή βουλγαρίζον, Μπέλεφ, φτου κακά) μεταφέρθηκε ως «εϋ».
Μπέλεϋ λοιπόν αντί Μπέϊλι, αυτή ήταν η ονομασία που μαθαίναμε.
Γιατί το λέω και τί σχέση έχει με τα παραπάνω;
Γιατί στις προσπάθειες εξήγησης των μετασχηματισμών των λέξεων μέσα στους αιώνες και ανάμεσα στους χρήστες τους ξεχνιέται πολλές φορές ο καθοριστικός παράγων της ασχετοσύνης κάποιων μεταγλωττιστών..
antonix: Καλωσόρισες! Για τη Bailey bridge το μόνο που ήξερα ήταν η παρακάτω αθάνατη ατάκα από την ταινία «A Bridge Too Far»: «When you refer to ‘Bailey crap’ I take it you mean that glorious, precision-made, British-built bridge which is the envy of the civilized world?»
Εγώ που δεν έκανα τη θητεία μου στο Μηχανικό δεν ήξερα ότι έχει εξελληνιστεί ως Μπέλεϋ. Πάντως, η ιστορία με τους (σ)κατά προσέγγιση εξελληνισμούς πάει πολύ πίσω, ήδη στους ενδόξους ΑΗΠ, οι οποίοι άκουγαν Khshayarsha και μεταγλώττιζαν Ξέρξης, ή έκαναν τον Khurusha Κύρο. Τρέχα γύρευε.